Γιατί πιστεύουμε το Θεό;

Κατά καιρούς επιστήμονες και ερευνητές από διάφορους κλάδους έχουν προσπαθήσει να απαντήσουν στο ερώτημα, γιατί οι άνθρωποι πιστεύουν στον Θεό και ποιος είναι ο βασικός λόγος που έλκονται από τη θρησκεία.

Ο Steven Reiss, ψυχολόγος και καθηγητής ψυχολογίας στο Πανεπιστήμιο του Οχάιο, έπειτα από μακροχρόνια μελέτη, διατυπώνει μία νέα υπόθεση σε βιβλίο που έχει γράψει: οι άνθρωποι στρέφονται στη θρησκεία, διότι αυτή πληρεί τις 16 βασικές επιθυμίες που μοιράζονται όλοι.

• Η θρησκεία εκπληρώνει τις βασικές επιθυμίες των ανθρώπων:

Ο Dr Reiss έχει μελετήσει για περισσότερο από 20 χρόνια τα ανθρώπινα κίνητρα και τι είναι αυτό που κάνει τους ανθρώπους να στρέφονται στη θρησκεία. Όπως σημειώνεται στο επιστημονικό περιοδικό Phys.org, ο καθηγητής λέει:
"Δεν είναι μόνο ο φόβος του θανάτου. Η θρησκεία δεν θα μπορούσε να καταφέρει να έχει μαζική αποδοχή αν πληρούσε μόνο μία ή δύο βασικές επιθυμίες. Οι άνθρωποι έλκονται από τη θρησκεία, διότι αυτή παρέχει στους πιστούς την ευκαιρία να ικανοποιούν όλες τις βασικές επιθυμίες τους"

• Η μελέτη:

Η θεωρία του Reiss βασίζεται στην έρευνά , η οποία ξεκίνησε το 1990 και μελέτησε τα κίνητρα των ανθρώπων. Ο ίδιος και οι συνάδελφοί του ρώτησαν χιλιάδες ανθρώπους που έχουν στραφεί στη θρησκεία, να αξιολογήσουν σε ποιο βαθμό έχουν μία λίστα από εκατοντάδες επιθυμίες.
Μέσω αυτής της διαδικασίας, η ερευνητική ομάδα κατέληξε σε 16 βασικές επιθυμίες που μοιράζονται όλοι οι άνθρωποι αυτές είναι:
η αποδοχή, η περιέργεια, το φαγητό, η οικογένεια, η τιμή, ο ιδεαλισμός, η ανεξαρτησία, η τάξη, η σωματική δραστηριότητα, η δύναμη, ο ρομαντισμός, η εξοικονόμηση, η κοινωνική επαφή, το status, η ηρεμία και η εκδίκηση.
Ο Reiss στη συνέχεια ανέπτυξε ένα ερωτηματολόγιο το οποίο ονόμασε Reiss Motivation Profile, σύμφωνα με το οποίο εκτιμάται πόσο ψηλά ή χαμηλά αξιολογεί κάθε άνθρωπος κάθε μία από αυτές τις 16 επιθυμίες.

• Η θρησκεία προσελκύει όλους τους χαρακτήρες ανθρώπων:

"Όλοι μοιραζόμαστε αυτές τις 16 επιθυμίες, αλλά αυτό που μας κάνει διαφορετικούς είναι το πόσο εκτιμάμε κάθε μία από αυτές", λέει, ο καθηγητής.
"Για παράδειγμα, υπάρχει η επιθυμία για κοινωνική επαφή. Η θρησκεία απευθύνει έκκληση τόσο προς τους εσωστρεφείς όσο και προς τους εξωστρεφείς. Για τους εξωστρεφείς η θρησκεία προσφέρει συναθροίσεις και διδάσκει ότι ο Θεός ευλογεί τη συντροφικότητα, την αλληλεγγύη. Για τους εσωστρεφείς, η θρησκεία ενθαρρύνει τον διαλογισμό και διδάσκει ότι ο Θεός ευλογεί τη μοναξιά, την ασκητική ζωή".

"Η θρησκεία βρίσκει τρόπους να ασχολείται ακόμη και με την επιθυμία της εκδίκησης", συνεχίζει ο καθηγητής. "Ενώ μερικές θρησκείες κηρύττουν τον Θεό της ειρήνης υπάρχει και η άλλη πλευρά: η οργή του Θεού και του ιερού πολέμου. Η θρησκεία προσελκύει όλα τα είδη, συμπεριλαμβανομένων των ειρηνοποιών και εκείνων που θέλουν έναν εκδικητικό Θεό.
Εξάλλου, οι θρησκευτικές τελετές εκπληρώνουν την επιθυμία για τάξη. Οι θρησκευτικές διδασκαλίες για σωτηρία και συγχώρεση, τη βασική ανθρώπινη ανάγκη για αποδοχή. Οι υποσχέσεις για μια μετά θάνατον ζωή έχουν σχεδιαστεί για να βοηθήσουν τους ανθρώπους να επιτύχουν την ηρεμία".

• Τι γίνεται με τον αθεϊσμό;

Σύμφωνα με τον καθηγητή και η κοσμική κοινωνία προσφέρει εναλλακτικές λύσεις για να εκπληρώσει όλες τις βασικές επιθυμίες.
"Μία από τις βασικές επιθυμίες -η ανεξαρτησία- είναι εκείνη που μπορεί να διαχωρίζει τους θρησκευόμενους από τους μη θρησκευόμενους ανθρώπους", συνεχίζει.

• Υπάρχει θεός;

Ο Dr Reiss υποστηρίζει ότι στο βιβλίο του περιγράφει μία μυστικιστική προσωπικότητα, το είδος ανθρώπου που είναι πιθανότερο να βρει αξία και νόημα σε μυστικιστικές εμπειρίες και θα έλκονταν από τη θρησκεία.Ωστόσο, ο Reiss ξεκαθαρίζει κάτι σημαντικό. Ενώ η θεωρία μπορεί να μας πει πολλά σχετικά με τους τύπους ανθρώπων που έλκονται από τη θρησκεία και τις διαφορετικές θρησκευτικές εμπειρίες, δεν αξιολογεί την αλήθεια των θρησκευτικών πεποιθήσεων.